ورود ناگهانی «دیپ‌سیک» به بازار آمریکا و لرزش وال‌استریت

نگار علی- شرکت توسعه‌دهنده این اپ ادعا کرد که چت‌بات آنها رقیب جدی ChatGPT است و با هزینه‌ای بسیار کمتر توسعه یافته است. این ادعاها و محبوبیت ناگهانی دیپ‌سیک باعث شد ارزش سهام شرکت غول تراشه‌سازی انویدیا در یک روز حدود ۶۰۰ میلیارد دلار کاهش یابد؛ بزرگ‌ترین سقوط یک‌روزه سهام در تاریخ بازار بورس آمریکا.

چند شرکت فناوری دیگر نیز که در حوزه هوش مصنوعی فعالیت داشتند، به دنبال این اتفاق دچار ریزش شدند. این موضوع شک و تردیدهایی درباره سلطه فناوری هوش مصنوعی آمریکا به وجود آورد، چرا که تا آن زمان چین بیشتر به عنوان دنباله‌رو شناخته می‌شد.

سرمایه‌گذار مشهور، مارک آندرسن، این رویداد را «لحظه اسپوتنیک هوش مصنوعی» خواند؛ اشاره‌ای به رقابت فضایی آمریکا و شوروی سابق که سال‌ها پیش آغاز شده بود.

تغییر پارادایم در فناوری هوش مصنوعی؛ از داده‌های بزرگ به مهندسی هوشمند

سید شث، مدیرعامل استارت‌آپ تراشه‌های هوش مصنوعی d-Matrix می‌گوید:«دیپ‌سیک نشان داد که ما در مسیر غلطی حرکت می‌کردیم؛ تصور می‌کردیم هرچه بزرگ‌تر باشد بهتر است، اما مهندسی هوشمند می‌تواند با منابع کمتر، مدل‌های قدرتمندتری بسازد.»

با وجود اینکه دیپ‌سیک به قدرتمندترین فناوری‌های روز دسترسی نداشت، اما توانست اثبات کند با طراحی هوشمندانه می‌توان نتایج قابل توجهی داشت.

نگرانی‌ها درباره امنیت و حفظ داده‌ها

با آغاز موج استفاده از دیپ‌سیک، شرکت‌ها و سازمان‌ها نگران شدند که داده‌های کاربران ممکن است به دولت چین منتقل شود. بسیاری از شرکت‌های آمریکایی به سرعت استفاده از این اپ را ممنوع کردند.

با این حال، هنوز کاربران زیادی در آمریکا از دیپ‌سیک استفاده می‌کنند. برخی استارت‌آپ‌های سیلیکون‌ولی به دلیل هزینه پایین‌تر، ترجیح می‌دهند از این مدل چینی استفاده کنند و حتی در فروم‌های آنلاین راه‌هایی برای اجرای اپ روی دستگاه‌های محلی به جای استفاده از سرورهای چین را آموزش می‌دهند.

کریستوفر کین، مدیرعامل Mill Pond Research می‌گوید:«این روش به کاربران امکان می‌دهد بدون نگرانی از انتقال داده‌ها به چین از مدل استفاده کنند.»

نقطه عطفی در رقابت هوش مصنوعی آمریکا و چین

وندی چانگ، تحلیلگر موسسه مرکتور درباره چین، می‌گوید:«تا پیش از دیپ‌سیک، چین در حوزه مدل‌های زبان بزرگ (LLM) عقب‌تر از آمریکا بود. اما دیپ‌سیک نشان داد چین می‌تواند با هزینه‌ای بسیار کمتر به نتایجی در حد و اندازه بهترین مدل‌های غربی برسد.»

در سال ۲۰۲۴، اوپن‌ای‌آی ۵ میلیارد دلار برای توسعه مدل‌هایش هزینه کرد، در حالی که دیپ‌سیک فقط ۵.۶ میلیون دلار هزینه داشته است.

تهدیدات امنیتی و واکنش دولت آمریکا

گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت آمریکا نگرانی‌هایی درباره ارتباطات دیپ‌سیک با ارتش و سازمان‌های اطلاعاتی چین دارد. یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا به بی‌بی‌سی گفته است:«دیپ‌سیک به طور داوطلبانه و احتمالاً به شکل مستمر از ارتش و دستگاه‌های اطلاعاتی چین حمایت می‌کند.»

سیاست‌گذاری‌های دولت آمریکا در مواجهه با این شرکت چینی همچنان ادامه دارد و بررسی‌ها برای تعیین میزان خطرات امنیتی آن در جریان است.

بازتاب‌ها در صنعت و چشم‌انداز آینده

در هفته‌های اخیر، اوپن‌ای‌آی مدل‌های جدیدی منتشر کرده که قابل دانلود و تغییر هستند و از نظر دیماتریک، «مستقیماً از دیپ‌سیک الهام گرفته‌اند.»

شث می‌گوید:«دیپ‌سیک نشان داد مدل‌های کوچک‌تر و بهینه‌تر هم می‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند و اکنون شاهد موج جدیدی از تفکر در صنعت هستیم: حرکت به سمت مدل‌های مناسب‌تر، سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر.»

با این حال، غول‌های فناوری آمریکا مانند مایکروسافت، متا و انویدیا همچنان روی افزایش قدرت محاسباتی و زیرساخت‌های عظیم سرمایه‌گذاری می‌کنند.

کریستوفر کین معتقد است:«ناراحتی اولیه بازارها پس از ورود دیپ‌سیک کمی اغراق‌آمیز بود. ما دوباره به مسیری برگشته‌ایم که هوش مصنوعی نیازمند دیتاسنترهای بزرگ، تراشه‌های قدرتمند و مصرف انرژی بالا است.»

اما دیپ‌سیک کجاست؟

مارینا ژانگ، استاد دانشگاه تکنولوژی سیدنی، می‌گوید:«دیپ‌سیک اکنون با چالش‌هایی برای حفظ جایگاه خود روبروست. بخشی از مشکلات به مسائل عملیاتی و بخشی به رقابت شدید شرکت‌های آمریکایی و چینی بازمی‌گردد.»

یکی از دلایل عقب‌افتادن دیپ‌سیک، کمبود تراشه‌های پیشرفته عنوان شده است. عرضه محصول جدید این شرکت، DeepSeek-R2، نیز به تعویق افتاده است.

ورود ناگهانی دیپ‌سیک به بازار هوش مصنوعی، ضربه‌ای به اعتماد به سلطه فناوری آمریکا بود و صنعت را به سمت تفکر دوباره درباره راه‌های توسعه مدل‌های هوش مصنوعی برد. اگرچه موج اولیه هیجان فروکش کرده، اما دیپ‌سیک مسیر جدیدی در صنعت ترسیم کرد که اکنون آمریکا و دیگر بازیگران بزرگ به آن توجه دارند.

با این حال، چالش‌های امنیتی و عملیاتی برای دیپ‌سیک و رقابت بی‌امان آمریکا و چین در حوزه هوش مصنوعی همچنان ادامه دارد و آینده این رقابت، اهمیت بالایی برای شکل‌دهی به چشم‌انداز جهانی فناوری دارد.

منبع: BBC

۲۲۷۲۲۷